Việc thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở ngày càng thực chất, đi vào chiều sâu. Ảnh: Trung Dũng
Đó là những kết quả nổi bật qua 3 năm triển khai thực hiện Kết luận số 07-KL/TU, ngày 31/10/2021 của Tỉnh ủy về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 09-NQ/TU, ngày 11/11/2016 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa XIII về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở.
Thực hiện Kết luận số 07-KL/TU, các ban đảng Tỉnh ủy, ban cán sự đảng, đảng đoàn và các huyện ủy, thị ủy, thành ủy, đảng ủy trực thuộc Tỉnh ủy tổ chức học tập, quán triệt và xây dựng chương trình, kế hoạch thực hiện. Các cấp ủy, tổ chức đảng trong tỉnh triển khai Kết luận đến cán bộ, đảng viên; tuyền truyền ra đoàn viên, hội viên và nhân dân gắn với việc thực hiện Kết luận số 120-KL/TW, ngày 07/01/2016 của Bộ Chính trị khóa XII về tiếp tục đẩy mạnh, nâng cao chất lượng, hiệu quả việc xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở; Pháp lệnh số 34/2007/PL-UBTVQH11, ngày 20/4/2007 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn; Nghị định số 04/2015/NĐ-CP, ngày 09/01/2015 của Chính phủ về việc thực hiện dân chủ trong hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập; Nghị định số 145/2020/NĐ-CP, ngày 14/12/2020 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Bộ luật Lao động về điều kiện lao động và quan hệ lao động; Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở năm 2022; Nghị định số 59/2023/NĐ-CP, ngày 14/8/2023 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở 2022; Nghị định số 61/2023/NĐ-CP, ngày 16/8/2023 của Chính phủ về xây dựng và thực hiện hương ước gắn với nhiệm vụ chính trị của từng cơ quan, đơn vị, địa phương. Qua công tác triển khai, quán triệt, nhận thức của cấp ủy Đảng, chính quyền, cán bộ, đảng viên và nhân dân ngày càng đầy đủ, xem đây là nhiệm vụ thường xuyên của cấp ủy và chính quyền.
Thông qua công tác triển khai, quán triệt, việc triển khai thực hiện Kết luận số 07-KL/TU đạt được nhiều kết quả nổi bật; việc thực hiện Quy chế dân chủ ở các loại hình cơ sở tiếp tục có nhiều chuyển biến.
Ở xã, phường, thị trấn, cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội quán triệt, triển khai thực hiện các nghị quyết, chỉ thị, kết luận và các văn bản có liên quan đến việc thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở gắn với thực hiện nhiệm vụ chính trị, các chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội, các phong trào thi đua, các cuộc vận động ở địa phương, góp phần bảo đảm tính đúng đắn, hiệu quả việc thực hiện dân chủ ở cơ sở với phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”. Qua đó, tác động tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững quốc phòng - an ninh ở địa phương; công tác đảm bảo an sinh xã hội và chăm lo cho các đối tượng chính sách, hỗ trợ cho người nghèo, đối tượng bảo trợ xã hội luôn được quan tâm thực hiện tốt, công khai, dân chủ, góp phần ổn định đời sống cho hộ nghèo, gia đình chính sách; việc triển khai thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia (về Xây dựng nông thôn mới, Giảm nghèo bền vững và Phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số) kịp thời, đúng đối tượng.
Trong các cơ quan hành chính nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập, các cấp ủy, thủ trưởng cơ quan, đơn vị quan tâm chỉ đạo triển khai thực hiện nghiêm túc các nội dung theo Nghị định số 04/2015/NĐ-CP, ngày 09/01/2015 của Chính phủ về thực hiện dân chủ trong hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập; Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở 2022. Các nội dung thực hiện quy chế dân chủ được đưa vào nghị quyết hằng năm của chi bộ, đảng bộ và kế hoạch năm của đơn vị. Từ đó, đề cao được trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, đơn vị trong việc thực hiện các nội dung công khai; phát huy được trách nhiệm của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong việc bàn bạc và quyết định, tham gia ý kiến, kiểm tra, giám sát theo quy định; đồng thời quán triệt đầy đủ các văn bản của các cấp liên quan đến chế độ của cán bộ, công chức, viên chức. Các cơ quan hành chính nhà nước các cấp đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, công khai, minh bạch; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin; mở rộng cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 và 4; thực hiện cơ chế một cửa liên thông, rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho cá nhân, tổ chức khi liên hệ giải quyết công việc và tạo môi trường đầu tư kinh doanh thông thoáng. Việc tổ chức tiếp công dân, đối thoại trực tiếp với dân và tiếp nhận những phản ánh, kiến nghị của dân đã giúp cấp ủy, chính quyền giải quyết cơ bản những vấn đề còn bức xúc trong nhân dân và củng cố niềm tin của nhân dân vào cấp ủy, chính quyền và vào hiệu lực, hiệu quả hoạt động của cơ quan nhà nước.
Trong các doanh nghiệp, việc thực hiện quy chế dân chủ tại nơi làm việc được lãnh đạo các doanh nghiệp quan tâm quán triệt, triển khai thực hiện theo Nghị định số 145/2020/NĐ-CP của Chính phủ và Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở 2022. Đa số doanh nghiệp đều có xây dựng quy chế làm việc của doanh nghiệp, của các tổ chức đoàn thể và một số quy chế khác. Việc công khai được thực hiện thường xuyên hơn như chế độ, chính sách có liên quan đến người lao động; các quy trình nghiệp vụ; các quy định về mức lương, tình hình tài chính hằng năm... Các doanh nghiệp khuyến khích và tạo mọi điều kiện để người lao động tham gia đóng góp ý kiến. Các doanh nghiệp có tổ chức công đoàn thể hiện vai trò, trách nhiệm phối hợp với chủ doanh nghiệp tổ chức hội nghị người lao động theo đúng quy định và quan tâm chăm lo đời sống vật chất, tinh thần và bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp chính đáng của người lao động.
Điểm nổi bật là trong xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở là vai trò, trách nhiệm của cấp ủy và người đứng đầu cơ quan, địa phương, đơn vị ngày càng được phát huy. Các cấp ủy, chính quyền trong tỉnh đã kịp thời tổ chức học tập, quán triệt và triển khai hiệu quả việc xây dựng, thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở gắn với nhiệm vụ chính trị của từng cơ quan, đơn vị, địa phương; bảo đảm các quan điểm của Đảng, quy định của Nhà nước về xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở đi vào cuộc sống, trở thành nề nếp, thường xuyên, lâu dài trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, trong phương hướng, nhiệm vụ của các cấp, các ngành, cơ quan, đơn vị. Người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, địa phương thực hiện tốt vai trò nêu gương trong xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở thể hiện trên các mặt về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, trách nhiệm trong công tác, về tự phê bình và phê bình, giữ mối liên hệ mật thiết với quần chúng, nói đi đôi với làm. Bên cạnh đó, các cấp ủy luôn chú trọng công tác xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên vững vàng về chính trị, tư tưởng và gương mẫu về đạo đức; xây dựng người cán bộ có lối sống giản dị, trách nhiệm, công tâm, tôn trọng và lắng nghe ý kiến của nhân dân trong thực thi nhiệm vụ.
Bên cạnh đó, Ban Chỉ đạo thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở các cấp luôn được rà soát, kiện toàn hàng năm, kịp thời xây dựng quy chế và chương trình hoạt động, phân công trách nhiệm cụ thể cho từng thành viên trong chỉ đạo; phối hợp với các sở, ban, ngành, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội các cấp kiểm tra, giám sát hình thực hiện Quy chế dân chủ ở các loại hình cơ sở; tổ chức các lớp tập huấn về công tác dân vận và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở.
Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội ngày càng nâng cao vai trò, trách nhiệm trong việc xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở. Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội, các hội quần chúng tiếp tục phát huy vai trò nòng cốt trong công tác tuyên truyền, vận động cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên và nhân dân về thực hiện Quy chế dân chủ cơ sở; đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí; công tác phối hợp giữa chính quyền với Mặt trận, các đoàn thể chính trị - xã hội ngày càng chặt chẽ hơn.
Công tác thông tin, tuyên truyền tiếp tục được đổi mới nội dung, đa dạng hóa hình thức, nâng cao chất lượng và hiệu quả. Các cấp ủy, tổ chức đảng trong tỉnh quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, phối hợp với các cấp chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tuyên truyền, quán triệt thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; trong đó có các chỉ thị, kết luận và các văn bản có liên quan đến thực hiện dân chủ ở cơ sở của trung ương, của tỉnh đến đoàn viên, hội viên và nhân dân.
Hội đồng nhân dân và ủy ban nhân dân các cấp tiếp tục nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động, thực hiện tốt hơn chế độ dân chủ đại diện. HĐND các cấp có nhiều đổi mới trong hoạt động, tổ chức tốt các kỳ họp, quyết nghị ban hành nhiều nghị quyết quan trọng; nâng cao chất lượng, hiệu quả các cuộc tiếp xúc cử tri; tăng cường công tác giám sát.
Ủy ban nhân dân các cấp chú trọng phát huy vai trò, sự tham gia của nhân dân trong việc xây dựng và ban hành cơ chế, chính sách có liên quan trực tiếp đến người dân, tiếp tục cụ thể hóa và thực hiện phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”; thực hiện tốt công tác dân vận chính quyền, Đề án Văn hóa công vụ; đẩy mạnh công tác cải cách thủ tục hành chính theo hướng một cửa điện tử liên thông; nâng cao ý thức, tinh thần trách nhiệm, năng động, minh bạch, hiệu quả trong hoạt động thực thi nhiệm vụ, công vụ, đáp ứng yêu cầu phục vụ nhân dân, xã hội; quan tâm thực hiện tốt công tác tiếp công dân, giải quyết kịp thời đơn, thư khiếu nại, tố cáo của người dân. Ngoài ra, tuyên truyền, vận động, hướng dẫn cho nhân dân hưởng ứng tham gia các phong trào thi đua yêu nước, phong trào thi đua “Dân vận khéo”, các cuộc vận động; tổ chức kiểm tra, giám sát việc phát huy dân chủ trong triển khai thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước đảm bảo hiệu quả, đúng đối tượng được thụ hưởng; kịp thời giải quyết những vấn đề bức xúc, đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng của nhân dân.
Qua 3 năm triển khai thực hiện Kết luận 07-KL/TU của Tỉnh ủy, việc thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở được các cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội từ tỉnh đến cơ sở quan tâm chỉ đạo, triển khai tổ chức thực hiện và đạt được nhiều kết quả thiết thực, nhất là sau khi triển khai thi hành Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở 2022. Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, việc triển khai thực hiện Kết luận số 07-KL/TU vẫn còn những hạn chế. Theo nhận định của Tỉnh ủy, công tác quán triệt, tuyên truyền, phổ biến Kết luận 07-KL/TU đến đoàn viên, hội viên và nhân dân đôi lúc chưa kịp thời, rộng khắp; công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện Kết luận 07-KL/TU từng lúc còn thiếu thường xuyên; một vài địa phương, đơn vị, vai trò, trách nhiệm của cấp ủy, người đứng đầu chưa được phát huy trong tổ chức thực hiện Quy chế dân chủ dẫn đến quy chế làm việc thực hiện không nghiêm, dân chủ không được phát huy; nhận thức của một số cán bộ về thực hiện Quy chế dân chủ chưa thật sự đầy đủ; những mặt tồn tại, hạn chế chưa khắc phục kịp thời, một bộ phận nhân dân chưa thật sự quan tâm đến thực hiện Quy chế dân chủ. Những tồn tại, hạn chế đó đòi hỏi các cấp ủy, tổ chức đảng phải tiếp tục tăng cường hơn nữa công tác quán triệt, tuyên truyền, phổ biến và tổ chức thực hiện Kết luận 07-KL/TU và các văn bản có liên quan về thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở trong thời gian tới.
Hồng Phúc